از بین رفتن خاصیت کشسانی و آویزان شدن پوست، به عبارتی افتادگی پوست، علل، راههای پیشگیری و درمان افتادگی و شل شدن پوست مشکلی است که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت.
پوست انسان بزرگترین اندام بدن است و به عنوان اولین خط دفاعی در برابر عوامل تحریک کننده خارجی عمل می کند و به عنوان خارجی ترین پوشش بدن، کاملاً در معرض محیط قرار می گیرد و در برابر آلودگی ها آسیب پذیر است. این امر با فرسودگی سلول های پوست به دلیل افزایش سن، تغییرات طبیعی بدن یا سایر شرایط پزشکی ایجاد می شود.
پوست سالم کاملاً قادر به ترمیم خود از طریق چرخه بازسازی سلول های پوستی است. هر روز مردم هزاران سلول مرده پوست را بدون اینکه حتی متوجه شوند می ریزند و سلول های پوستی جدید به جای آنها شکل می گیرد.
با این حال، این چرخه با بالا رفتن سن کند می شود و می تواند توسط سایر عوامل نامطلوب بیشتر مختل شود که این امر منجر به ایجاد چین و چروک، خطوط ظریف و از بین رفتن تدریجی کشش پوست می شود.
الاستیسیته به توانایی کشش پوست و سپس بازگشت به حالت اولیه بدون شل شدن پوست اشاره دارد بنابراین، هرچه پوست کشش کمتری داشته باشد، افتادگی پوست بیشتری خواهد داشت.
افتادگی پوست یکی از شاخص های اصلی پیری پوست است، اما می تواند در نتیجه عوامل دیگری نیز باشد که در این مقاله مورد بحث قرار خواهد گرفت.
از بین رفتن خاصیت کشسانی و آویزان شدن پوست
پوست انسان از پروتئین های ساختاری یعنی الاستین، کلاژن و پروتئوگلیکان ها همراه با سایر الیاف تشکیل شده است. همه این اجزا با هم کار می کنند تا پوست شما بدون شکستگی کشش پیدا کند (مقاومت کششی) و سپس به شکل اولیه (خاصیت ارتجاعی) خود بازگردد.
کلاژن از ترکیبات تشکیل دهنده پوست است، و آن را به فراوان ترین پروتئین ساختاری در بدن تبدیل می کند. الاستین در مقادیر کمتری یافت می شود اما بسیار انعطاف پذیرتر از کلاژن است.
کلاژن به پوست حجم و مقاومت کششی می بخشد و آن را سفت و سخت می کند، در حالی که الاستین به پوست اجازه می دهد بدون اینکه شل یا تغییر شکل پیدا کند، کشیده شود و انعطاف بیشتری داشته باشد. از طرف دیگر پروتئوگلیکان ها مسئول رطوبت رسانی به پوست هستند.
با افزایش سن همراه با ترشح آنزیم های خاصی که فیبرهای الاستین را تجزیه می کنند، به تدریج تولید کلاژن در بدن کاهش می یابد که همه این مشکلات منجر به افتادگی پوست می شود.
این تخریب پوست مربوط به سن اغلب توسط سایر عوامل طبیعی، پزشکی یا محیطی که به تمامیت ساختاری پوست حمله می کنند، تشدید یا حتی تسریع می شود. به دلیل این کاهش تدریجی حجم و خاصیت ارتجاعی، پوست قادر به حفظ شکل نیست و شروع به آویزان شدن می کند.
علل شل شدن پوست
افتادگی پوست فرایندی تدریجی است که در درجه اول به دلیل از بین رفتن الاستین، کلاژن و سایر فیبرهای ساختاری پوست با افزایش سن رخ می دهد، با این حال، چندین عامل داخلی و خارجی می توانند پوست شما را پیرتر و معمولاً آویزان کنند.
علل ذاتی افتادگی پوست عبارتند از:
- ژنتیک
- شرایط پزشکی مانند سندرم Ehlers-Danlos
- بارداری
علل خارجی افتادگی پوست عبارتند از:
- قرار گرفتن طولانی مدت در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید (نور آفتاب؛ علت اصلی پیری پوست)
- آلودگی هوا
- مصرف سیگار
- تغذیه ضعیف
- هیدراتاسیون نامناسب
- مصرف بیش از حد الکل
- کاهش ناگهانی و سریع وزن، مانند بعد از جراحی چاقی
شل شدن پوست به خودی خود یک بیماری پزشکی نیست، بلکه نشانه پیری پوست یا سایر اشکال آسیب پوست است. مناطقی که بیشتر در معرض افتادگی پوست هستند مانند صورت، گردن، بازوها و پاها بیشتر با این مشکل مواجه هستند.
پوست آویزان و شل با علائم زیر همراه است:
- خطوط و چین و چروک های ظریف به خصوص در صورت
- از دست دادن رنگ پوست که باعث می شود به طور فزاینده ای رنگ پریده به نظر برسد
- افزایش حساسیت پوست
درمان پزشکی افتادگی پوست
انتخاب روش درمانی برای افتادگی پوست، بسته به میزان آسیب ساختاری که باید اصلاح شود، می تواند از کرم های موضعی تا جراحی های تهاجمی باشد.
در اینجا برخی از متداول ترین روش های درمانی پوستی برای افتادگی پوست آورده شده است.
- کرم ها و لوسیون های سفت کننده پوست
اساسی ترین قانون مراقبت از پوست مرطوب سازی منظم پوست است. پوست خشک و کم آب کشش کمتری دارد و بنابراین بیشتر در معرض چین و چروک، خطوط ریز و افتادگی است.
حتی اگر پوست شما چرب باشد به این معنی نیست که به خوبی آبرسانی شده است. این فقط تولید چربی بیش از حد است. در حقیقت، کمبود رطوبت در پوست غالباً غدد چربی را ترغیب می کند تا برای آبرسانی به پوست، بیش از حد ترشح شوند.
علاوه بر این اگر شما همچنان با از دست دادن آب ترانسپیدرمال رنج می برید که فقط با تمیز کردن بیش از حد پوست چرب تشدید می شود. در چنین شرایطی استفاده از یک مرطوب کننده سبک وزن و پایه آب می تواند از بین رفتن آب را بدون افزودن چربی به شما کمک کند.
افرادی که پوست حساس دارند باید به دنبال مرطوب کننده ای باشند که دارای مواد ملایمی باشد. مشاوره با متخصص پوست خود می تواند ایده خوبی برای انجام بهترین انتخاب باشد.
استفاده از یک مرطوب کننده قوی و با کیفیت می تواند پوست شما را جمع و جور کند، در نتیجه با سفت شدن پوست شل، ظاهر خطوط ریز و چین و چروک را کاهش می دهد. با این حال برای اینکه این نتایج طولانی مدت باشد، باید هر روز پوستتان را مرطوب کنید.
چند ماده مفید دیگر که خاصیت مرطوب کنندگی خوبی دارند و می توانند به سفت شدن پوست کمک کنند شامل موارد زیر است:
ویتامین A یا مشتقات قوی آن مانند رتینوئید یا رتینول که می تواند به تولید کلاژن کمک کند و باعث بازسازی پوست شود. در حالی که مرطوب کننده های مبتنی بر ویتامین A به راحتی از طریق نسخه پزشک در دسترس نیستند شما باید قبل از استفاده از محصولات رتینوئید در مورد دوز و مصرف مناسب با پزشک خود مشورت کنید. مورد دوم معمولاً قوی‌تر است اما در صورت استفاده نادرست می تواند واکنش های نامطلوب پوستی ایجاد کند.
آنتی اکسیدان ها مانند ویتامین C علاوه بر مبارزه با آسیب پوست ناشی از رادیکال های آزاد و تقویت اثرات سایر محصولات مراقبت از پوست، می توانند به افزایش سنتز کلاژن کمک کنند.
اسیدهای جوان کننده پوست مانند هیدروکسی اسید یا بتا هیدروکسی اسید می تواند باعث ریزش لایه های پوستی مرده و آویزان و تشکیل لایه های تازه محکم تر شود.
- رویه های غیرتهاجمی
روش های بالینی غیرتهاجمی برای سفت شدن و درمان افتادگی پوست بر اساس اصل استفاده از انرژی متمرکز در لایه های عمیق پوست برای تحریک تولید کلاژن و الاستین است و قبل از اینکه بتوانید بهبود قابل توجهی در رنگ و بافت پوست خود مشاهده کنید، ممکن است به چندین جلسه نیاز داشته باشید.
این درمان های غیر جراحی مربوط به شل شدن پوست شامل موارد زیر است:
- درمان با فرکانس رادیویی
- درمان شدید ترکیبی نور پالسی / رادیویی
- سونوگرافی متمرکز با شدت بالا ( هایفوتراپی)
- روشهای حداقل تهاجمی
اگر افتادگی پوست شما از حد مداخلات غیر جراحی خارج است، پزشک ممکن است هر یک از روش های زیر را که شامل بازسازی یا لایه برداری پوست ملایم است، برای محکم کردن آن توصیه کند:
- سطح دهی مجدد با لیزر ، که نه تنها موثرترین روشهاست بلکه سریعترین نتیجه را در عرض چند هفته به ارمغان می آورد
- میکرونیدلینگ
- لایه برداری شیمیایی
- تعدیل کننده های عصبی مانند تزریق بوتاکس
- لیفت با نخ
- پرکننده های پوستی
- جراحی زیبایی
جراحی زیبایی آخرین چاره برای درمان افتادگی پوست است. این مورد زمانی مورد توجه قرار می گیرد که آسیب از حوصله همه مداخلات دیگر خارج باشد و آنقدر شدید باشد که باعث ایجاد عوارض شود.
برخی از روشهای معمول جراحی برای ترمیم و سفت شدن پوست افتاده شامل موارد زیر است:
- لیفت صورت / جراحی زیبایی بینی
- لیفت گردن
- لیفت ران
- لیفت بالاتنه و پایین تنه
- جراحی پلک
- ابدومینوپلاستی
- جراحی کانتورینگ بدن
عوارض افتادگی پوست
در صورت عدم درمان، افتادگی پوست می تواند عوارض زیر را ایجاد کند:
پوست اضافی تمایل به ایجاد چین هایی دارد که با اصطکاک به لایه سطحی پوست (اپیدرم) آسیب می رساند، در نتیجه بثورات، تحریک و پارگی پوست ایجاد می شود که می تواند عفونت را دعوت کند. جابجایی پوست معمولاً در ران ها، کشاله ران زیر بغل یا شکم رخ می دهد اما هر نقطه از بدن پوست آویزان اضافی داشته باشد می تواند این مشکل را تجربه کند.
چین های پوستی عرق و آلودگی زیادی را به دام می اندازد و به سختی تمیز می شود. رطوبت، گرما و ناپاکی می تواند زمینه تولید عفونت های قارچی پوست باشد.
افتادگی پوست می تواند شما را نسبت به شکل ظاهری خود آگاه کند و اعتماد به نفس شما را کاهش دهد. حتی می تواند باعث بد شکلی بدن در برخی از افراد شود.
چه موقع به دکتر مراجعه کنیم؟
افتادگی تدریجی پوست مرتبط با افزایش سن یک فرآیند طبیعی است که بیش از آنکه یک مسئله بهداشتی باشد، بیشتر مسئله زیبایی است و بیشتر برای رد کردن هرگونه مشکل اساسی در سلامتی و جلوگیری از عوارض احتمالی ممکن است در موارد زیر نیاز به مراقبت پزشکی داشته باشد:
- اگر پوست ناگهان شروع به آویزان شدن کرد
- اگر افتادگی پوست ناشی از بارداری با دیاستاز یا جدا شدن عضلات شکم همراه باشد
- اگر پوست اضافی مستعد خارش شود، در نتیجه باعث تحریک پوست و آسیب می شود
- اگر پوست افتاده شما را دچار استرس، اضطراب و مشکلات مربوط به نازیبایی بدن می کند
سخن پایانی
در مورد هر آنچه که مربوط به افتادگی پوست می شود، پیشگیری آسان تر از درمان است. در حالی که برای جلوگیری از روند پیری هیچ کاری نمی توانید انجام دهید، اما به طور فعال دنبال کردن یک برنامه مراقبت از پوست دقیقاً از ۲۰ سالگی می تواند به پوست شما برای جوانتر شدن و انعطاف پذیری بیشتر کمک کند.
هنگامی که آسیبی به پوست وارد شد، جراحی می تواند کمک کند تا پوست اضافی شما به طرز چشمگیری برداشته شود، اما این یک فرآیند تهاجمی و گران قیمت است که برای حفظ نتایج و جلوگیری از عوارض، به نگهداری بعد از عمل نیاز دارد. پزشک شما میزان افتادگی پوست و سایر عوامل مرتبط را برای توصیه دوره مناسب درمان ارزیابی می کند.