درماتیت یا اگزما، یک التهاب پوستی است که می‌تواند به علت تماس پوست با عوامل مختلفی از جمله آلرژن‌ها، تحریک کننده‌های شیمیایی یا میکروب‌ها رخ دهد. این بیماری می‌تواند به شکل‌های مختلفی بروز کند و علایمی مانند التهاب، قرمزی و خارش پوست را به همراه داشته باشد.
اگرچه درماتیت یک مشکل شایع است، اما به طور کلی خطر جدی برای حیات افراد ندارد. با استفاده از مراقبت‌های شخصی و داروهای مناسب، می‌توان در درمان درماتیت و کاهش علائم آن بهبودی را تجربه کرد.
علائم و نشانه های درماتیت
درماتیت‌ها به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند و هر کدام از آن‌ها علائم و نشانه‌های متفاوتی دارند. به‌طور خلاصه، این‌ها انواع مختصری از درماتیت‌ها هستند:
درماتیت تماسی:
این نوع اگزما به علت تماس با آلرژن‌ها یا تحریک‌کننده‌های محیطی رخ می‌دهد. علائم آن شامل قرمزی، خارش، سوزش و ترشحات ممکن است.
درماتیت عصبی:
به‌علت تأثیرات روانی و عصبی ایجاد می‌شود و معمولاً با خارش شدید و قرمزی پوست همراه است.
درماتیت شوره‌ای:
اگزما سبب تراکم و تشکیل لایه‌های پوستی سفید یا سفید-نقره‌ای در قسمت‌هایی از بدن می‌شود که پوست خشکتر است. خارش نیز ممکن است همراه باشد.
درماتیت ناشی از تورم:
این نوع درماتیت به دلیل واکنش به تورم و التهاب در پوست ایجاد می‌شود. قرمزی، تورم و درد معمولاً نشانه‌های آن هستند.
درماتیت آلرژیک:
نتیجه واکنش آلرژیک به مواد و آلرژن‌ها است. علائم شامل قرمزی، خارش، تورم و حتی تشکیل حبوبات ممکن است.
درماتیت اطراف دهان:
درماتیت اطراف دهان معمولاً حول لبها و نواحی اطراف آن ایجاد می‌شود. علائم آن شامل خشکی، ترک‌ها، التهاب و خارش است.
هر نوع اگزما نیازمند تشخیص و درمان مناسب است و بهتر است برای تشخیص و درمان آن‌ها به پزشک مراجعه کنید.
علل ایجاد درماتیت ها
تماس مستقیم با یک عامل محرک یا آلرژن زا می‌تواند باعث بروز درماتیت شود. درماتیت تماسی معمولاً ناشی از محرک‌های شایعی مانند صابون‌های شستشوی لباس، صابون‌های معمولی، شوینده‌ها و مواد شیمیایی است. همچنین، آلرژن‌های مختلف نیز می‌توانند عامل درماتیت تماسی باشند. برخی از آلرژن‌های احتمالی شامل ابریشم، فلزات مثل نیکل، جواهرات، عطر، مواد آرایشی، رنگ مو، علفهای هرز مانند پیچک سمی و نئومایسن (مورد استفاده در کرم‌های آنتی‌بیوتیک موضعی) هستند.
درماتیت تماسی، در برخی موارد نیازمند محرک‌های زمان و مقدار بیشتری نسبت به آلرژن‌ها است تا علائم آن را ایجاد کند. این بدان معناست که برخی افراد ممکن است به تماس برخی محرک‌ها برای مدت طولانی نیاز داشته باشند یا مقدار بیشتری از آن‌ها را تحمل کنند تا درماتیت را تجربه کنند.
علل ایجاد درماتیت عصبی
فشار و تنگی لباس‌ها و خاراندن پوست می‌تواند منجر به بروز درماتیت عصبی شود که باعث تحریک و خارش پوست می‌شود. این تحریک می‌تواند شما را به تکرار ساییدن و خاراندن پوست خود وادار کند. قوزک پا، مچ، قسمت خارجی ساعد و بازو، و پشت گردن از جمله شایع‌ترین مکان‌هایی هستند که این نوع اگزما عصبی ایجاد می‌شود.
علل ایجاد درماتیت شوره ای
درماتیت شوره ای در اکثر موارد دارای عامل وراثتی است و بیشتر در افرادی با پوست یا موی چرب شایع است. علائم آن ممکن است در فصول مختلف سال تشدید شود. همچنین، ارتباطی میان درماتیت شوره ای و وضعیت استرسی یا برخی مشکلات نورولوژیک مانند بیماری پارکینسون نیز وجود دارد.
علل ایجاد درماتیت ناشی از تورم
هنگامی که مایع درون بافت پوست تجمع می‌یابد، فشار به پوست وارد شده و موجب ایجاد مشکلات می‌شود. تجمع مایع خارج از سلول‌ها باعث نازک شدن اولیه پوست می‌شود و با جریان خون مغذی پوست تداخل ایجاد می‌کند. وریدهای واریسی و برخی از شرایط مزمن در پاها می‌توانند منجر به این تجمع مایع شوند.
علل ایجاد درماتیت آتوپیک
درماتیت آتوپیک اغلب همراه با آلرژی‌ها است و در خانواده‌هایی که اعضای دیگر آن‌ها به آسم یا تب یونجه مبتلا هستند، رایج است. عموماً این بیماری در دوران کودکی شروع می‌شود و در طول زمان بین کودکی و بلوغ با شدت‌های متفاوت ظاهر می‌شود. در بزرگسالان، کمتر مشکلی ایجاد می‌کند مگر اینکه در محیط کار با مواد محرک و آلرژن در تماس باشید.
اصلی‌ترین علت این اگزما هنوز شناخته نشده است، اما ممکن است به دلیل اضطراب سیستم ایمنی بدن باشد.
استرس می‌تواند این وضعیت را تشدید کند، اما باید توجه داشت که علت اصلی درماتیت آتوپیک نیست.
علل ایجاد درماتیت اطراف دهان
ممکن است این اختلال شامل یک شکل از بیماری پوستی روزاسه، جوش بالغین یا درماتیت شوره دار باشد. این بیماری پوستی معمولاً پوست اطراف دهان و بینی را درگیر می‌کند. علت دقیق آن هنوز شناخته نشده است، اما استفاده از لوازم آرایشی، مرطوب کننده‌ها یا برخی محصولات بهداشت دهان می‌توانند در ایجاد آن مؤثر باشند.
پیشگیری از ایجاد درماتیت
برای پیشگیری از درماتیت تماسی، بهتر است از تماس با موادی نظیر پیچک سمی یا صابون‌های تحریک‌کننده اجتناب کنید. همچنین، اجتناب از خشک شدن پوست می‌تواند به عنوان یک عامل پیشگیری کننده محسوب شود.
کاهش تعداد استحمام
برای اکثر افراد، حمام ۲ تا ۳ بار در هفته کافی است. مدت زمان حمام حدود ۱۵ دقیقه است و در این زمان از آب گرم برای شستشوی بدن استفاده کنید.
- توصیه می‌شود مصرف صابون و مواد شوینده مصنوعی را محدود کنید. از صابون‌های ملایم که چربی طبیعی پوست را از بین نمی‌برند، استفاده کنید. صابون را فقط در مناطق زیربغل، نواحی تناسلی، دست‌ها و پاها استفاده کنید و سپس آن را به خوبی با آب بشویید.
- پس از حمام، خودتان را با دقت خشک کنید. پوست را با استفاده از حوله به آرامی خشک کنید.
- پوست خود را مرطوب نگه دارید. وقتی پوست هنوز کمی مرطوب است، از یک روغن یا کرم مرطوب‌کننده استفاده کنید. به پاها، بازوها و سایر قسمت‌های بدن توجه کنید. اگر پوست شما خشک است، از کرم‌های نرم‌کننده مخصوص پوست خشک استفاده کنید.
اجتناب از خارش:
تا حد امکان، مناطق خارش دار را با یک پانسمان بپوشانید. همچنین، ناخن‌های خود را کوتاه نگه دارید و در شب‌ها از دستکش استفاده کنید تا از خارش جلوگیری کنید.
لباس مناسب:
انتخاب لباس‌های مناسب می‌تواند از تعرق بیش از حد جلوگیری کند. از لباس‌های نازک و نرم استفاده کنید تا از تحریک پوستی جلوگیری شود.
اجتناب از محرک‌های دیگر:
سعی کنید از محرک‌هایی مانند فرش پشمی، لباس‌ها و رختخواب پشمی که ممکن است پوست را تحریک کنند، اجتناب کنید.